Wiek niemowlęcy
Nasiona storczyków mają szczególną budowę. U większości roślin centralną część nasienia stanowi wielokomórkowy zarodek.
Porównanie budowy nasion roślin dwuliściennych (a) i storczyków (b).
W zarodku wyróżnia się zawiązek korzenia, łodygi ze stożkiem wzrostu oraz 1 lub 2 liścienie, czyli liście zarodkowe. Zarodek otoczony jest przez różnej grubości tkankę odżywczą, tzw. bielmo lub obielmo. Całość chroniona jest przed działaniem niekorzystnych czynników zewnętrznych łupiną, często twardą i zdrewniałą. Od tego schematu odbiega zarodek storczyków. Zbudowany jest on zwykle z kilkudziesięciu niezróżnicowanych komórek i ma kulisty kształt. Nie można w nim wyróżnić żadnej z wyżej wymienionych części. Otoczony jest zwykle jednowarstwową, bardzo cienką i nieco „za dużą” łupiną nasienną. Tylko u nielicznych gatunków, np. u wanilii, łupina jest stosunkowo twarda i przylega do zarodka. U niektórych storczyków, np. u południowo-wschodnio-azjatyckiego rodzaju Chiloschista część łupiny na jednym z biegunów jest zbudowana z komórek o spiralnych zgrubieniach. Pod wpływem wilgoci rozprostowują się one, tworząc nici do 4 mm długości, co ułatwia im przyczepianie się do kory drzew; warto dodać, że same nasiona tego gatunku mają około 0,5 mm dł. Poza budową, nasiona storczyków wyróżniają się spośród innych także rozmiarami oraz ciężarem. Pojedyncze nasienie ma długość od 0,2 do 5 mm, a ważyć może zaledwie 3 x 10 do potęgi -6 g! Nasiona storczyków należą do najmniejszych w świecie roślin. Aż trudno uwierzyć, że z takiego drobiazgu mogą wyrosnąć kilkumetrowe olbrzymy! W związku z małymi rozmiarami i ciężarem, nasiona te są bardzo łatwo roznoszone nawet przez słabe ruchy powietrza i to na znaczne odległości. Lot w powietrzu ułatwia im także, wspomniana już, nieco „za duża” łupina, zwiększająca powierzchnię nośną. Tylko nieliczne storczyki, jak wanilia, są rozsiewane przez owady.
Nasiona wybranych europejskich gatunków storczyków a – obuwik pospolity (Cypripedium calceolus), b – ozorka zielona (Coeloglossum viride), c – mi odokwiat krzyżowy (Herminium monorchis), d – podkolan (Platanthera sp.), e – dwulistnik muszy (Ophrys itisectifera), f – storczyk purpurowy (Orchis purpurea), g – stoplamek krwisty (Dactylorhiza incarnata), h – storczyca kulista (Traunsteinera globosa), i – koślaczek stożkowaty (Anacamptis pyramidalis), k – gołek białawy (Pseudorchis albida), l – gółka długoostrogowa (Gymnadenia conopsea), m – buławnik czerwony (Cepha-lanthera rubra), n – kruszczyk błotny (Epipactis palustris), o – gnieźnik leśny (Neottia nidus-avis), p — listera sercowata (Neottia (subgen. Listera) cordata, r – kręczynka (Spiranthes aestivalis), 5 – storzan bezlistny (Ępipogium aphyllum), t – lipiennik Loesela (Liparis loeselii), u – wątlik błotny (Hanimarbya paludosa)
Radykalne zmniejszenie rozmiarów nasion pociągnąć za sobą musiało szereg następstw. Oczywiste jest, że nasiona storczyków nie zawierają wystarczającej ilości związków zapasowych dla rozwijającej się rośliny. Po dostaniu się do gleby lub na korę drzewa mogą jedynie pobierać wodę. Do kiełkowania i dalszego rozwoju potrzebna jest im „pomoc” grzyba. Współżycie rośliny z grzybami nazywamy mikoryzą. Mikoryzę znaną u storczyków określa się jako wewnętrzną, czyli endogeniczną, co oznacza, że strzępki grzyba penetrują nasienie. Jest to najbardziej krytyczny moment w życiu storczyków. Zdecydowana większość nasion nigdy nie zostaje zainfekowana grzybami i w ogóle nie kiełkuje. To dlatego storczyki produkują bardzo dużo nasion. Niektóre storczyki wymagają obecności grzybów już od najwcześniejszych etapów rozwoju, inne później. U gatunków nie wymagających wczesnej infekcji grzybami, chlorofil uaktywnia się bardzo szybko. Są one zdolne do fotosyntezy jeszcze przed pojawieniem się „partnera”. Tak jest u storczyków rosnących w słonecznych, mokrych miejscach. Do tej grupy należą m.in. epifity. Gatunki wymagające infekcji od najwcześniejszych stadiów rozwoju siewki zaczynają fotosyntezować później. Obecność strzępek grzybni, a raczej fitohormonów, które one syntezują, jest niezbędna storczykom do uaktywnienia skomplikowanego układu fotosyntetycznego. Uaktywnianie chlorofilu może trwać nawet kilka miesięcy. Do tej grupy należą m.in. nasze storczyki.
Jakie grupy grzybów związały się ze storczykami? Dotychczasowe badania wskazują, że są to przedstawiciele tzw. grzybów niedoskonałych, czyli takich, u których nie wykryto procesów płciowych i w rzeczywistości niewiele o nich wiadomo. Trudno powiedzieć cokolwiek na temat wzajemnych relacji w układzie grzyb-storczyk. Niektórzy badacze uważają, że jeden gatunek grzyba może infekować różne gatunki storczyków, inni, że jeden gatunek storczyka może być infekowany przez różne gatunki grzybów. Jeszcze inni sądzą, że w warunkach naturalnych możliwe są obie sytuacje. Niewiele więcej można powiedzieć na temat korzyści, jakie z takiego związku mają obaj „partnerzy”. Wydaje się, że przynajmniej niektóre storczyki, np. bezzieleniowe, pasożytują na grzybach, czerpiąc z nich związki organiczne. Być może, za pośrednictwem grzybów pobierają także wodę i sole mineralne. Inne gatunki storczyków korzystają z witamin wytwarzanych przez grzyby. Pewne jest, że storczyki, przynajmniej we wczesnych etapach rozwoju, wymagają obecności grzybów.