Storzan (Epipogium)
Rośliny bezchlorofilowe, pozbawione liści i korzeni. Kłącze bulwiasto zgrubiałe lub koralowato rozgałęzione. Pęd zwykle delikatny, z nielicznymi łuskami. Kwiatostan kilku- do wielokwiatowego, wydłużony. Kwiaty zwykłe średniej wielkości, skręcone o 180° lub nie, otwarte lub stulone. Warżka dosyć duża z dużą workowatą ostrogą. Prętosłup dosyć masywny, lekko zgięty. Pręcik ruchomy, zgięty. Rostellum krótkie, proste, półkowate, wytwarza pojedynczy, odpadający uczepek. Pyłkowiny ziarniste, z dwoma trzoneczkami łączącymi się na wspólnym uczepku.
Rodzaj obejmuje 5 gatunków, szeroko rozprzestrzenionych w Eurazji, Australii i Afryce. W Europie rośnie tylko 1 gatunek – storzan bezlistny (Epipogium aphyllum).
Storzany to gatunki różnych typów lasów.
Obserwacje nad zapylaniem storczyków tego rodzaju są nader skromne. Na kwiatach storzana bezlistnego (E. aphyllum) obserwowano trzmiele (Bombus lucoruin). Czy jednak są one zdolne przenosić pyłek między osobnikami tego gatunku? Wydaje się to wątpliwe, zważywszy, że kwiaty naszego storzana nie są skręcone, a trzmiele nie potrafią penetrować kwiatów głową w dół. Poza tym warżka produkuje nektar powierzchniowo, przez co jest on niedostępny dla tych owadów. Zapach kwiatów — waniliowy — nie jest dla nich atrakcyjny. Również cieniste lasy, w których rośnie storzan, nie są zachęcające dla trzmieli. Być może storzan bezlistny, podobnie jak jego tropikalny krewniak – E. roseum Lindl., „wspiera się” samozapylaniem.
Storzan bezlistny (Epipogium aphyllum)
Kłącze koralowato rozgałęzione, z długimi podziemnymi rozłogami, które wytwarzają nowe pędy nadziemne.
Pęd 3,5-30 cm wys., delikatny, mięsisty, tuż ponad nasadą często lekko rozdęty, zwykle cielisto zabarwiony, czasami z ciemniejszymi czerwonymi smugami. Na pędzie 1-3 błonkowate, przysadkowe, półprzezroczyste listki o postrzępionych krawędziach.
Kwiatostan 1-15 cm dł., 2-8-kwiatowy, luźny, najwyższy kwiat nie rozwija się.
Kwiaty duże, nie skręcone, zwieszone, szeroko otwarte.
Przysadka 8,5-20 mm dł., języczkowatopodługowata, podobna do listków łodygowych.
Szypuła 2-6 mm dł., naga.
Zalążnia 4-6 mm dł., grzbietobrzu-sznie spłaszczona, naga, żółtawa lub żółta z fioletowymi lub czerwonymi smugami i plamkami.
Warżka 12-14 mm dł., wyraźnie 3-łatkowa; łatka środkowa 7-9 mm szer., jajowata, zwężona ku szczytowi i tu lekko wklęsła, biała lub bladoróżowa z rzędami fioletowych lub czerwonych gruczołków, prowadzących do ostrogi; łatki boczne około 8 mm dł., 12 mm szer., zaokrąglone, białe.
Ostroga 6-8 mm dł., 3^1 mm średnicy, masywna, skierowana ku górze, workowata, tępa, u nasady żółta, ponad nią cielista lub biała, z prześwitującymi czerwonymi lub fioletowymi smugami.
Górny zewnętrzny płatek 10-17 mm dł., 3-4 mm szer., podługowatolancetowaty, tępy, łukowato wygięty, o podwiniętych krawędziach, bladożółty, z ciemnymi fioletowymi lub brązowymi plamkami.
Boczne zewnętrzne płatki podobnej wielkości i barwy, wyraźnie asymetryczne, ostre.
Boczne wewnętrzne płatki nieco szersze, poza tym jak wyżej. Prętosłup 6-8 mm dł., żółtawy, pyłkowiny cytrynowe.
Owoc podobnej wielkości jak zalążnia, z kwiatem zaschniętym na szczycie.
Gatunek mało zmienny.
Zasięg storzana bezlistnego obejmuje północną Europę oraz góry i wyżyny południowej i środkowej Europy. Na wschodzie sięga po Syberię.
W Polsce znany jest z gór i pogórza, z Pojezierza Kaszubskiego oraz kilku stanowisk w różnych częściach kraju. Ze względu na efemeryczny pojaw, trudno ocenić liczbę stanowisk tego gatunku w naszym kraju oraz możliwości przetrwania jako składnika naszej flory.
Storzan rośnie w miejscach cienistych, przede wszystkim w lasach bukowych i jodłowych, ale także w świerczynach, na glebach świeżych, umiarkowanie zasobnych w związki pokarmowe, o odczynie kwaśnym do obojętnego.
Kwitnie tylko przez kilka dni w lipcu i sierpniu, po wysypaniu nasion, zwykle w 2 tygodnie po przekwitnięciu pęd nadziemny całkowicie zanika. Zwykle drugi raz w tym samym miejscu storzan się już nie pojawia – dzięki podziemnym rozłogom może „wędrować” i po kilku lub kilkunastu latach kwitnąć gdzie indziej.