Koślaczek (Anacamptis)

Bulwy 2, kuliste lub jajowate. Pęd mocny, prosty. Kwiatostan gęsty, wielokwiatowy, jajowaty. Kwiaty średniej wielkości, skręcone o 180°. Warżka z dwoma listwami zbiegającymi od wejścia do ostrogi. Ostroga nitkowata, długa. Boczne wewnętrzne płatki stulone, pozostałe szeroko rozchylone. Pręcik prosty, o wąskim łączniku. Rostellum z woreczkiem częściowo zasłaniającym poprzecznie owalne znamię. Uczepki 2, połączone w jeden, duży, nieco łukowato wygięty. Trzoneczki masywne.

Prętosłup rodzaju koślaczek (Anacamptis) a – widok od przodu, b – pyłkowiny, c – widok z boku.

Rodzaj obejmuje tylko jeden gatunek – koślaczek stożkowaty (Anacamptis pyramidalis). Rośnie on w południowej i zachodniej Europie, północnej Afryce, Azji Mniejszej oraz na Kaukazie. Oderwane stanowiska notowano w Estonii i południowej Szwecji.

Intensywna – różowa aż do purpurowej – barwa kwiatów, gęsty, niemal główkowaty kwiatostan, długa nitkowata ostroga z nektarem oraz przyjemny zapach sprawiają, że kwiaty koślaczków są szczególnie atrakcyjne dla motyli. Na kwiatach tego storczyka obserwowano zarówno motyle dzienne (Acontia sp., Anthrocera sp., Polyomattus sp.), jak i ćmy (Heliothis sp., Lithosia sp., Xylophasia sp.), a także trzmiele. Pyłkowiny przyczepiają się do trąbek motyli. Uczepki koślaczka zaciskają się na nich jak obcęgi. Po pewnym czasie cieniutkie nasady trzoneczków zasychają i powodują zmianę ustawienia pyłkowin z niemal pionowego na horyzontalne. Połączone uczepki zapewniają taką odległość między pyłkowinami przyklejonymi do trąbek, która jest mniejsza od rozpiętości znamienia. Podczas odwiedzin następnej rośliny owad z pewnością „trafi” nimi na znamię prostopadle ustawione do osi ostrogi.