Storczyca (Traunsteinera)
Bulwy 2, kuliste. Liście na pędzie, wąskie. Kwiatostan główkowaty, wielokwiatowy. Kwiaty bardzo małe, skręcone o 180°, różowe lub żółte. Listki okn’iatu o maczugowato zgrubiałych szczytach. Boczne wewnętrzne płatki stykają się ponad prętosłupem, pozostałe mniej lub bardziej rozchylone. Warżka 3-łatkowa, z ostrogą u nasady. Pręcik prosty, o wąskim łączniku. Rostellum z dużym, pojedynczym woreczkiem. Uczepki 2. Znamię owalne, zakryte przez woreczek, dobrze widoczne po jego usunięciu.
Prętosłup rodzaju storczyca (Traunsteinera) przed (a, b) oraz po (c, d) usunięciu pyłkowin widziany od przodu (a, c) i z boku (b, d).
Do rodzaju storczyca należę tylko 2 gatunki: storczyca kulista (Traunsteinera globosa), której zasięg obejmuje góry i wyżyny południowej i środkowej Europy, oraz T. sphaerica Schlecht., rosnąca tylko na Kaukazie. Ta ostatnia od naszej storczycy różni się żółtymi kwiatami oraz nitkowatym wyrostkiem na warżce.
Niewielkie, różowo zabarwione kwiaty storczycy pozbawione są nektaru. Aby zwabić owady potrzebne do zapylenia, kwiatostan storczycy „upodobnił” się kształtem oraz barwą do kwiatostanów innych, miododajnych gatunków roślin wraz z nią występujących. Jednym z nich jest driakiew gołębia (Scabiosa columbaria). Wydaje się, że maczużkowate zakończenia listków okwiatu storczycy są imitacją części gcneratywnych driakwi, wystających poza rurkę korony, tzn. pręcików. Driakiew zapylana jest przez pszczoły, trzmiele i Syrphidae. Jak wykazały obserwacje, pszczoły zalatują do kwiatów storczycy, lecz nie siadają na nich – z odległości około 5-10 mm rozpoznają „oszustwo” i odlatują. Dzieje się tak, być może, dzięki intensywnemu zapachowi kwiatów tego storczyka. Jednak inne owady dają się zwabić i siadają na kwiatach, dokonując zapyleń. Wydaje się, że storczyca „oszukuje” także owady zapylające świerzbnicę leśną (Knautia silratica) i kozłka górskiego (Valeriana montana). Oba wymienione gatunki roślin mają podobny, główkowaty kwiatostan oraz podobną barwę kwiatów. Co ciekawe, mamy tu do czynienia z zastępczością geograficzną gatunków wzorcowych — kozłek górski jest częstszy od driakwi w górach, na niżu jest odwrotnie. Takie „oszukiwanie” owadów przez storczycę jest możliwe, gdyż wszędzie gatunki modelowe są od niej pospolitsze i nie wszystkie owady są w stanie nauczyć się omijać storczyka.
Porównanie kwiatów (a, d, g – widok z boku. b, e, h – widok z góry) oraz pokrojów (c,f ,) storczycy kulistej (Traunsteinera globosa a-c), driakwi gołębiej (Scabiosa columbaria – d-f) i kozłka górskiego (Valeriana montana – g-i).