Storczyk purpurowy (Orchis purpurea)
Bulwy 2-3 cm dł., 1,5-2,5 cm średnicy.
Pęd 25-80 cm wys., prosty, mocny, obły, cały zielony lub pod kłosem czerwono lub brązowo nabiegły. Liście 4-8, dł. 6-17 cm, 2-6 cm szer., zwykle szeroko- lub jajowatolanceto-wate, ostre lub tępe, zielone, połyskujące, 3-6 dolnych zabranych w rozetę, powyżej 1-2 wzniesione, najwyższy obejmuje nasadę kwiatostanu. Kwiatostan 5—20(25) cm dł., wielokwiatowy, zwykłe gęsty.
Kwiaty duże, z płatkami stulonymi w hełm.
Kwiat storczyka purpurowego (Orchis purpurea) a – górny zewnętrzny listek okwiatu, b, c – boczny wewnętrzny, d – boczny zewnętrzny e, f – warżka, g – zalążnia i ostroga, h – przysadka.
Przysadka 3—4 mm dł., rombowa -tolancetowata, ostra, błonkowata, półprzezroczysta, czerwonawa. Zalążnia 10-20 mm dł., wąskocy-lindryczna, łukowata, skręcona, czerwono nabiegła.
Warżka 10-18(20) mm dł., 12-15 mm szer., płaska, wyraźnie 3-łatkowa, biała do blado- lub brudnoróżowej z czerwonymi lub brązowymi plamami: łatka środkowa mniej lub bardziej rozcięta u szczytu na 3 części – obie boczne jajowate, rombowa te do półokrągłych, karbowane na krawędziach, między nimi mały, lancetowaty wyrostek, krótszy od bocznych; łatki boczne nitkowate do równowąskich, szeroko rozpostarte lub łukowato otaczające łatkę środkową, tępe.
Ostroga 3—5 mm dł., workowata, tępa, spodem biaława, wierzchem brązowawa do czerwonej.
Górny zewnętrzny płatek do 13 mm dł., do 4 mm szer., podługowato- do szerokolancetowatego, ostry, czerwony do brązowego, nieregularnie brudnobiało nakrapiany.
Boczne zewnętrzne płatki podobnej wielkości, kształtu i barwy, nieco asymetryczne.
Boczne wewnętrzne płatki około 10 mm dł., 1,5-2 mm szer., równowąskie do wąskolancetowatych, ostre lub tępe, podobnej barwy, całkowicie schowane w hełmie.
Prętosłup 3-4 mm dł., czerwonawy.
Owoc około 20 mm dł., beczułkowaty.
Gatunek mało zmienny. Storczyk purpurowy rośnie przede wszystkim w południowej Europie; w Polsce znany jest tylko z kilku stanowisk. W krajach ościennych znajdowany był m.in. w północno-wschodnich Niemczech, na terenach znajdujących się w pobliżu granicy z Polską.
Jest gatunkiem widnych, prześwietlonych lasów, śródleśnych polan i łąk, nasłonecznionych zboczy i luźno zwartych zarośli. Rośnie na glebach stosunkowo suchych, umiarkowanie żyznych, zasobnych w węglan wapnia.
Kwitnie od końca kwietnia do czerwca.