Dwulistnik muszy (Ophrys insectifera)
Bulwy 1,5-2 cm dł., 1-1,5 cm średnicy, korzeni kilka do kilkunastu. Pęd 15—40(50) cm wys., prosty, mocny, obły, nagi, zielony.
Liście (2)3-6, dł. 5-12 cm, 0,5-2 cm szer., lancetowate do odwrotnielancetowatych, ostre lub stępione, 1 lub 2 najwyższe obejmują tutko-wato kwiatostan, niebieskozielone.
Kwiatostan 5-20 cm dł., 2-20-kwia-towy, luźny.
Kwiaty średniej wielkości, efektownie zabarwione.
Przysadka 5-30 mm dł., lancetowata, ostra, tutkowata, zielona. Zalążnia 8-10 mm dł., wąska, lekko wygięta, skręcona, naga, zielona.
Warżka 8—10 mm dł., 5—7 mm szer., lekko wysklepiona, 3-łatkowa; łatka środkowa zwykle jajowata do rombowatej, o podwiniętych krawędziach, mniej lub bardziej rozcięta na szczycie, łatki boczne znacznie mniejsze i krótsze, języczkowate, tępe; całość zwykle czerwonobrązowa, czarno omszona, w centrum z gładką, lśniącą, sinoniebieską plamką oraz dwoma połyskującymi, czarnymi guzkami u nasady. Górny zewnętrzny płatek 5-8 mm dł., jajowaty, tępy, czasem kapturkowa-ty, nagi, zielony.
Boczne zewnętrzne płatki 5-8 mm dł., 3—4 mm szer., od jajowatolancetowatych i niemal symetrycznych do lancetowatych, asymetrycznych, ostre, wklęsłe, nagie, zielone. Boczne wewnętrzne płatki 3,5-5 mm dł., około 0,5 mm szer., równo-wąskie, zrolowane, tępe, wierzchem omszone, spodem nagie, czerwonawobrązowe, czarno omszone.
Prętosłup 2-3 mm dł., czerwonawy, pyłkowiny cytrynowożółte.
Owoc około 10-13 mm dł., lekko rozdęty.
W porównaniu z innymi przedstawicielami rodzaju nasz dwulistnik jest gatunkiem mało zmiennym. Z Francji znany jest blisko spokrewniony Ophrys aymoninii (Bre-istr.) Buttler, czasami uważany za podgatunek dwulistnika muszego. Różni się od niego nieco kształtem warżki oraz jaskrawożółtymi jej obrzeżami.
W Polsce dwulistnik muszy znany jest tylko z kilku stanowisk z Tatr, Pienin oraz Miechowa.
Rośnie na łąkach, obrzeżach zarośli, w miejscach słonecznych, na glebach zasobnych w węglan wapnia, świeżych, umiarkowanie żyznych.
Rozeta liści dwulistnika pojawia się zwykle już we wrześniu i zimuje. Kwiatostan ukazuje się w kwietniu, ale rozwija się w maju i czerwcu.
W Czechach i Niemczech, tuż koło polskiej granicy, rośnie inny, bardzo efektowny gatunek dwulistnika – Ophrys apifera Huds. Jego kwiaty mają średnicę 2,5-3 cm, jajowatą lub owalną warżkę, brązowoczerwonej barwy z żółtym rysunkiem i 2 trójkątnymi łatkami, skierowanymi do przodu, jak wole rogi.