Zastanówmy się, jakie czynniki wpływają na kwitnienie storczyków. Odpowiedź na to pytanie nie jest prosta. U niektórych gatunków brak opadów przez krótki okres może indukować kwitnienie, u innych – niska temperatura, a u jeszcze innych oba te czynniki działające łącznie. Także w strefie tropikalnej są pewne okresy kwitnienia storczyków, na co mogą wpływać nawet niewielkie, niemal niewyczuwalne przez nas zmiany klimatyczne. Im dalej od równika tym większego znaczenia dla kwitnienia storczyków nabiera stosunek długości dnia do nocy, czyli zjawisko fotoperiodyzmu. Niektóre gatunki zbiorowisk twardolistnych w Afryce Południowej i Australii szczególnie obficie kwitną po pożarach.
W jaki sposób wymienione wyżej czynniki wzbudzają kwitnienie i dlaczego osobniki jednego gatunku kwitną równocześnie? Otóż niska temperatura i susza przyczyniają się do rozkładu pewnych substancji chemicznych syntetyzowanych przez roślinę w czasie sezonu wegetacyjnego, a hamujących kwitnienie. Są to tzw. inhibitory. Jest to forma zegara biologicznego, genetycznie zakodowana i charakterystyczna dla każdego gatunku. W odpowiednich warunkach, podczas okresu spoczynku, związek ten jest powoli rozkładany i dezaktywowany. Cały ten proces wymaca czasu i trwa zwykle tak długo, jak długa jest pora spoczynku. Wraz ze wzrostem temperatury lub wilgotności powietrza roślina wznawia wzrost i wytwarza kwiatostan. A więc ten chemiczny mechanizm zapobiega kwitnieniu w czasie, w którym i tak wysiłek rośliny „włożony” w kwitnienie poszedłby na marne ze względu na nieodpowiednie warunki.
Na nieco innych zasadach funkcjonuje indukowanie kwitnienia w zależności od długości dnia i nocy. Wzajemne relacje okresu ciemnego i jasnego wpływają na syntezę w roślinie tzw. hormonu kwitnienia. Powstaje on tylko wtedy, gdy zachowana jest odpowiednia proporcja między czasem trwania dnia i nocy. Nagromadzenie odpowiedniej ilości tego związku jest warunkiem rozpoczęcia kwitnienia. Ponieważ w pewnych szerokościach geograficznych je-sienią lub wiosną dzień jest krótki, a w lecie długi, „informuje” to roślinę, czy właściwa pora już nadeszła.
Kwitnienie po pożarach z kolei wiąże się ze wzrostem dostępności związków mineralnych oraz eliminacją konkurentów.
Jak trwałe są kwiaty storczyków? Większość roślin kwitnie przez kilka lub kilkanaście dni. Do rekordzistów pod tym względem należy południowo-wschodnio-azjatycki Phalaenopsis schilleriana, którego kwiaty zachowują świeżość przez 3-4 miesiące.